biện pháp giáo dục lứa tuổi thiếu niên

Nhìn chung tuổi em có sức khỏe sức chịu đựng tốt tuổi thiếu niên Thể chất em độ tuổi phát triển mạnh mẽ sung sức, nên người ta hay nói: “Tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu” Sự phát triển thể chất lứa tuổi có ảnh hưởng đến phát triển tâm lý nhân cách đồng thời cịn mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS. Lời giải: Việc áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội giúp họ rời xa, cách li khỏi môi trường đang sống, tạo cho họ sống trong môi trường nền nếp, kỉ luật, được học tập, giáo dục, lao động phù hợp với lứa 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục giới tính lứa tuổi thanh thiếu niên; 1.5.1. Yếu tố trình độ hiểu biết của thanh thiếu niên; 1.5.2. Yếu tố gia đình: 1.5.3. Yếu tố giáo dục trong nhà trường: 1.5.4. Yếu tố truyền thông; 1.5.5. Yếu tố giáo dục cộng đồng và nhóm 2. Đặc điểm cơ thể. Tuổi đầu bạn teen là thời kỳ đã có được sự trưởng thành về phương diện thể lực, nhưng mà sự phân phát triển khung người còn nhát so với sự phát triển khung người của bạn lớn. Tuổi thanh niên bắt đầu thời kỳ cải tiến và phát triển Site De Rencontre Gratuit Avec Telephone. “PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC HỌC SINHVÀ ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI HỌC SINH LỚP 6” DO CHỌN ĐỀ TÀILà một giáo viên chủ nhiệm lớp chắc hẳn trong chúng ta ai cũng nhận thấy rằng học sinhthường xuyên vi phạm các nội qui như nói chuyện, ăn vụng, không tập trung trong giờhọc, không thuộc bài, đi học trễ, hút thuốc, không đeo phù hiệu, không đeo khăn quàng,không đóng thùng, chép bài không đầy đủ, không nhiệt tình tham gia các phongtrào...Trong giáo viên chúng ta ai cũng đều biết những lỗi sai trên có liên quan mật thiếtđến đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh. Vậy làm thế nào để giáo viên chủ nhiệmchúng ta không phải trăn trở hay băn khoăn nhiều và làm thế nào để khắc phục đượcnhững tình trạng trên, đặc biệt với lứa tuổi đầu cấp THCS, do đó tôi đã nghiên cứu đề tài“Giáo dục học sinh và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh lớp 6”. Do kinhnghiệm nghiên cứu chưa nhiều, nên rất mong được quí thầy cô, anh chị góp ý để đề tàicủa em hoàn thiện CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1. Cơ sở lý luận Phương pháp giáo dục hay còn gọi là phương pháp dạy học, phương pháp giảngdạy, giáo dục học, sư phạm là cách thức sử dụng các nguồn lực trong giáo dục như giáoviên, trường lớp, dụng cụ học tập, các phương tiện vật chất để giáo dục người học.nguồn từ internet.2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài Sau khi nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh lớp 6, tôi rút ra đượcmột số đặc điểm tâm sinh lí lứa tuồi của học sinh lớp 6 như sau và biện pháp giáo dụctương ứngTheo nguồn từ trang web />Về đặc điểm sinh lý, ở giai đoạn dưới 14 tuổi vẫn còn có các đốt sụn hoàn toàn giữa cácđốt xương sống, nên cột sống dễ bị cong vẹo khi đứng ngồi không đúng tư thế do vậygiáo viên chúng ta nên đặc biệt nhắc nhở các em trong việc ngồi cạnh đó sự phát triển hệ xương như các xương tay, xương chân rất nhanh, nhưngxương ngón tay, ngón chân lại phát triển chậm. Vì vậy ở lứa tuổi này các em không mậpbéo, mà cao, gây thiếu cân đối, các em có lóng ngóng vụng về, không khéo léo khi làmviệc, thiếu thận trọng hay làm đổ vỡ … Điều đó gây cho các em một biểu hiện tâm lýkhó phát triển của hệ thống tim mạch cũng không cân đối. Thể tích của tim tăng rấtnhanh, hoạt động của tim mạnh mẽ hơn, nhưng kích thước của mạch máu lại phát triểnchậm. Do đó có một số rối loạn tạm thời của hệ tuần hoàn, tăng huyết áp, tim đập nhanh,hay nhức đầu, chóng mặt, mệt mõi khi làm nội tiết bắt đầu hoạt động mạnh, thường dẫn đến rối loạn hoạt động hệ thần đó dễ xúc động, dễ bực tức. Vì thế các em thường có những phản ứng gay gắt, mạnhmẽ và những cơn xúc thần kinh của thiếu niên còn chưa có khả năng chịu đựng những kích thích mạnh,đơn địu, kéo dài. Do tác động như thế làm cho một số em bị ức chế, uể oải, thờ ơ, lơđễnh, số khác có những hành vi xấu, không đúng bản chất của các em. Bên cạnh đóphản xạ có điều kiện đối với những tín hiệu trực tiếp được hình thành nhanh hơn nhữngphản xạ có điều kiện đối với những tín hiệu từ ngữ. Do vậy, ngôn ngữ của trẻ cũng thayđổi. Các em nói chậm hơn hay “nhát gừng”, “cộc lốc”…Do đó giáo viên chúng ta phải thường xuyên nhắc nhở các em cẩn thận, tập trung học ,bình tĩnh xử lý những sự việc xảy ra và thông cảm cho những vụng về cũng như hành vikhông đúng của các độ tuổi này các em thích làm công tác xã hội. Các em cho rằng công tác xã hội là việclàm của người lớn và có ý nghĩa lớn lao. Do đó được làm các công việc xã hội là thểhiện mình đã là người lớn và muốn được thừa nhận mình đã là người lớn. Hoạt động xãhội là hoạt động có tính tập thể phù hợp với sở thích của thiếu niên. Do tham gia côngtác xã hội mà quan hệ của các học sinh trung học cơ sở được mở rộng, kinh nghiệm cuộcsống phong phú lên, nhân cách của thiếu niên được hình thành và phát triển. Vì vậy giáoviên chúng ta cần tổ chức nhiều hoạt động phù hợp để giúp các em hình thành kĩ năngvà phát triển toàn nguồn từ trang web />Phân tích tâm lý của lứa tuổi 11-14, theo tiến sĩ Nguyễn Minh Hải, lứa tuổi này có mộtvị trí đặc biệt và tầm quan trọng to lớn trong thời kỳ phát triển của trẻ em, thời kỳchuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành. Lứa tuổi này, các em có bước nhảy vọtvề thể chất lẫn tinh thần. Các em đang tập khẳng định mình nên không phải lời khuyên,dạy bảo nào của bố mẹ, thầy cô các em cũng muốn nghe. Các em muốn được đối xử nhưngười lớn chứ không phải bảo sao nghe em bảo vệ lời nói của mình bằng cả lời nói và hành động. Điều đó đòi hỏi người lớncần biết cách tôn trọng tính độc lập và quyển bình đẳng của thiếu niên, cần gương mẫu,khéo léo, tế nhị trong mọi vấn cô nên tránh tối đa việc xỉ vả, mắng nhiếc khi học sinh không hoàn thành yêu cầucủa thầy cô vì ở tuổi này, các em rất dễ bị tự tuổi này đang ở thời điểm dậy thì nên thoắt vui, thoắt buồn, ương bướng. Do vậy,thầy cô nên dạy theo phương pháp “lạt mềm buộc chặt”.Đối với việc khuyên giải, giáo viên không nên khuyên giải các em trước đám đông, mànên khuyên giải theo cách riêng năng sống cần thiết dành cho học sinh lớp 6Sự thay đổi về nội dung học các em được tiếp xúc với nhiều môn học khác nhau, nộidung trừu tượng, phong phú sâu sắc hơn, đòi hỏi các em có sự thay đổi về phương thay đổi về phương pháp dạy học và hình thức học tập, ở mỗi môn học có một giáoviên giảng dạy, vì vậy các em được học với nhiều thầy cô. Mỗi thầy, cô có cách trìnhbày, phương pháp dạy học của mình. Nên cách dạy và nhân cách của người thầy sẽ tácđộng vào việc hình thành và phát triển trí tuệ, cách lập luận, nhân cách của học lại đối với học sinh THCS, lứa tuổi 11-14 là lứa tuổi có nhiều thay đổi mạnh mẽ vềthể chất, sức khỏe và tâm sinh lý. Với ý thức muốn làm người lớn, muốn khẳng địnhmình trong gia đình lẫn ngoài xã hội muốn được tôn trọng nhân cách, phẩm giá, tintưởng và mở rộng tính độc lập trong khi các bậc cha mẹ, thầy cô vẫn coi các con là duy trì sự thay đổi mối quan hệ giữa các em và người lớn, các em có nhữnghình thức chống cự, không phục độc lập và quyền bình đẳng trong quan hệ của các em với người lớn là vấnđề phức tạp và gay gắt nhất trong sự giao tiếp của các em với người lớn và trong sự giáodục các em ở lứa tuổi khó khăn đặc thù này có thể giải quyết, nếu người lớn và các em xây dựngđược mối quan hệ bạn bè, hoặc quan hệ có hình thức hợp tác trên cơ sở tôn trọng, tintưởng giúp đỡ lẫn nhau. Sự hợp tác này cho phép người lớn đặt các em vào vị trí mới –vị trí của người giúp việc và người bạn trong những công việc khác nhau, còn bản thânngười lớn trở thành người mẫu mực và người bạn tin cậy của các vậy, bậc làm cha mẹ và các thầy cô giáo cần động viên, dìu dắt quan tâm giúp đỡ cáccon trong giai đoạn này, giáo dục các con những kỹ năng sống cần trang bị cho lứa tuổithiếu các nhà tâm lý giáo dục, cần trang bị cho học sinh THCS những kỹ năng sống cầnthiết để phát huy sự tự tin, năng động, sáng tạo của các con với những kỹ năng cần thiếtnhư Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc, Kỹ năng tự phục vụ bản thân, Kỹ năngquản lý thời gian hiệu quả, Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời, Kỹ năng giao tiếp và ứngxử, Kỹ năng đánh giá và phân biệt hành vi, Kỹ năng thể hiện tự tin trước đám đông, Kỹnăng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống, Kỹ năng hợp tác, chia sẻ, Kỹ năngtự nhận thức và đánh giá bản học sinh năng động, tự tin mạnh dạn bày tỏ chính kiến của mình thường có mứcyêu cầu cao đối với bản thân. Để giáo dục cho học sinh rèn luyện và hình thành nhữngkỹ năng sống cần có sự nỗ lực từ nhiều phía Gia đình, nhà trường, xã hội và chính bảnthân học đó nguyên tắc chung khi giáo dục các em theo thứ tự là1/ Tìm hiểu nguyên nhân các em vi phạm Phân tích cho các em hiểu được mặt đúng, mặt sai của vấn Khuyên răn nhẹ Giao nhiệm vụ cụ dụ 1 với lỗi học sinh vi phạm hút thuốc láLớp 6B năm nay tôi chủ nhiệm có em Trần Trung Hiếu hút thuốc lá. Sau khi tìm hiểunguyên nhân và hoàn cảnh gia đình của em thì tôi biết được em có hoàn cảnh gia đìnhkhông được hạnh phúc như bao bạn bè đồng trang lứa khác, bố mẹ chia tay nên emsống với cô vì vậy em rất thiếu thốn tình yêu thương do đó rất cần mỗi giáo viên chúngta sự nhẹ nhàng và yêu thương dành cho em. Vì vậy đối với em tôi chủ yếu áp dụngphương pháp nhẹ nhàng khuyên răn, nhắc nhở và phân tích cho em thấy được cái sai củaviệc hút thuốc lá. Và thường xuyên theo dõi để kịp thời nhắc nhở, động viên em. Và mộtđiều bất ngờ đối với tôi là khi tôi hỏi em rằng em biết hút thuốc lá có tác hại gì không ?Thì em trả lời là em không biết. Và tôi hỏi vì sao em hút thuốc lá thì em nói rằng thấyngười lớn hút thuốc lá nên bắt chước hút theo. Đây là một đặc điểm tâm lý đặc trưng củalứa tuổi này, đặc điểm thích bắt chước và làm những việc như người lớn. Thêm một lầnnữa ta thấy rằng nêu gương của người lớn luôn luôn là một biện pháp giáo dục hiệu người lớn chỉ luôn làm những việc đúng thì tất cả học sinh sẽ làm những việc khi tìm hiểu nguyên nhân hút thuốc lá của em, tôi đã nhẹ nhàng phân tích để cho emthấy được tác hại của việc hút thuốc lá, và từ đó em tự hứa với tôi là không hút thuốc lánữa, bên cạnh đó tôi cũng chú ý theo dõi em thường xuyên xem có còn hút thuốc lá nữakhông và kết quả là tôi thấy là em đã từ bỏ được việc hút thuốc dụ 2 với lỗi học sinh chép bài không đầy đủVới lỗi này với mỗi em học sinh có rất nhiều lý do khác nhau, tìm hiểu nguyên nhân tôibiết được với đặc điểm học sinh lớp 6 chép bài chậm, do đặc điểm phát triển không đồngđều của sinh lý giai đoạn này nên các em thường dễ mất tập trung, vì vậy giáo viênchúng ta cần thường xuyên nhắc nhở và kiểm tra vở của các em. Kết hợp với một sốbiện pháp để khắc phục tình trạng này cho các em bằng cách phối hợp với giáo viên bộmôn thường xuyên nhắc nhở các em tập trung trong giờ học. Với vai trò của giáo viênchủ nhiệm, tôi đưa biện pháp như sau, giao cho tổ trưởng kiểm tra vở ghi của các bạntrong giờ truy bài xem có đầy đủ không ? nếu các em chép không đầy đủ giáo viên sẽcho các em sửa chữa lỗi của mình bằng cách về nhà chép bổ sung cho đầy đủ, nếu bữasau vẫn chưa hoàn thành thì giáo viên kết hợp báo cáo với phụ huynh học sinh cho emriêng một buổi lên trường để chép bài bổ sung cho đầy dụ 3 cách làm học sinh nhiệt tình tham gia phong hết giáo viên cần tạo tinh thần thật tốt, tạo động lực để học sinh hứng khởi thamgia bằng cách giáo viên cùng tham gia phong trào với học sinh, qua đó học sinh sẽ cảmnhận nhiệt huyết và tình cảm mà giáo viên dành cho lớp, và qua đó giúp học sinh càngthêm quí mến giáo viên và giáo viên càng thêm hiểu học sinh của mình. Lớp học sẽ ngàycàng tiến bộ HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI Nghiên cứu kĩ về đặc điểm tâm sinh lý của học sinh THCS giúp giáo viên chủ nhiệmvà giáo viên bộ môn có thể đưa ra những biện pháp giáo dục học sinh hiệu quả và phùhợp, từ đó giúp học sinh có thể bước qua giai đoạn chuyển tiếp này một cách nhẹ nhàngvà ngày càng phát triển tốt đây là kết quả học lực và hạnh kiểm của học sinh lớp 9A năm học 2014-2015Kết quả Học lựcKết quả Hạnh kiểmIV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNGChủ nhiệm lớp là công tác quan trọng, không thể thiếu được trong nhà trường trunghọc cơ sở. Tuy nhiên, đây cũng là công việc nhiều khó khăn, đòi hỏi sự đầu tư nghiêmtúc. Để làm tốt công tác này, GVCN cần rèn luyện để có được những phẩm chất và nănglực sư phạm của người giáo viên nói chung, trong đó đặc biệt chú trọng rèn luyện nhữngphẩm chất và năng lực đặc thù sau- Yêu thương học sinh. Đây là phẩm chất hàng đầu của nghề giáo, giúp GVCN tự giácchấp nhận những thử thách của nghề nghiệp, đồng thời luôn có sự tìm tòi, sáng tạo trongcông việc với mong muốn mang đến những điều tốt đẹp nhất cho học sinh của Yêu nghề, say sưa, nhiệt tình, có trách nhiệm cao với công tác giáo dục và có nghị lực,có ý chí vượt khó. Đây là phẩm chất cần thiết để nâng cao uy tín và khả năng lôi cuốncủa GVCN.…Trên đây là một vài chia sẻ của tôi trong quá trình công tác GVCN lớp. Tôi rất mongnhận được sự góp ý quý báu của các Ban ngành cùng quí thầy cô, anh, chị em TÀI LIỆU THAM KHẢO - Tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp quản lí lớp học bằng các biện pháp giáo dục kỉluật tích cực do nhiều nhóm tác giả biên Tâm lí học đại cương - Hà Nội 1995 - PGS. Nguyễn Quang Uẩnchủ biên- Bản thân truy cập một số thông tin trên Internet phục vụ cho việc viết đề tài Theonguồn từ trang web /> />- Và các tài liệu khác có liên quan cho việc viết đề Tham khảo một số giáo viên có kinh nghiệm trong việc giáo dục học sinh. Tâm sinh lý tuổi thiếu niên được xác định trong khoảng từ 11 – 15 tuổi. Đây là giai đoạn có nhiều thay đổi cả về tâm sinh lý và xã hội. Dẫn đến những biến đổi sâu sắc về mặt tâm lý, nhân cách. Giai đoạn tuổi thiếu niên thường được gắn với những cách gọi như “tuổi bất trị”, “khủng hoảng tuổi thiếu niên”. Việc nắm được những đặc điểm tâm lý của lứa tuổi này là rất cần thiết. Để các bậc cha mẹ có cách đối xử tác động tới con phù hợp cùng A+ English tìm dung phát triển về mặt sinh thì sớm và các biện pháp can thiệp tâm sinh lý ở tuổi thiếu phát triển về mặt xã phát triển của các quá trình nhận sống tình cảm tâm sinh lý tuổi thiếu hướng muốn làm người lớnSự khủng hoảng trong lứa tuổi thiếu niênSự phát triển nhân cách tâm sinh lý tuổi thiếu niênSự phát triển của tự ý thứcSự hứng thúVệ sinh sinh lý tuổi thiếu phát triển về mặt sinh lýGiai đoạn này cơ thể đang diễn ra quá trình cải tổ hình thái sinh lý. Một cách mạnh mẽ và mang tính chất không cân chiều cao đây là thời kỳ nhảy vọt về tầm vóc, xương tay chân dài ra nhưng xương ngón tay, ngón chân lại phát triển chậm. Điều này làm cho hoạt động của trẻ trở nên lóng ngóng vụng hệ cơ chứa nhiều nước, chưa phát triển hết. Nên các em chóng mệt và không có khả năng làm việc cao. Ở cuối giai đoạn này, lực cơ phát triển mạnh đặc biệt là ở các em hệ xương xương sống và xương tứ chi phát triển mạnh. Nhưng xương lồng ngực phát triển chậm. Vì thế làm cho các em có vẻ gầy còm, không cân hoạt động tim mạch sự phát triển của hệ thống tim mạch cũng không cân đối. Thể tích của tim tăng rất nhanh, hoạt động của tim mạnh mẽ hơn. Nhưng kích thước của mạch máu lại phát triển chậm. Do đó, có một số rối loạn tạm thời của hệ tuần hoàn, tăng huyết áp, tim đập nhanh, gây nhức đầu chóng mặt mệt mỏi khi làm thì sớm và các biện pháp can thiệp tâm sinh lý ở tuổi thiếu niênBiểu hiện bất thường về giới trước 10 tuổi đối với bé trai. Và trước 9 tuổi đối với bé gái. Điều đó thường gây ảnh hưởng tâm sinh lý tuổi thiếu niên nhiều. Những biểu hiện đó thường là + Trẻ gái có tuyến vú, có lông sinh dục và bắt đầu có thể có kinh nguyệt. + Trẻ trai cơ bắp phát triển, giọng nói trầm ồm, có ria mép, dương vật dài ra. Ngoài ra, có lông sinh dục và có thể xuất tinh đôi khi trẻ còn thủ dâmDậy thì sớm ảnh hưởng lớn đến tâm lý của trẻ tầm vóc bất thường khiến trẻ bị bạn bè trêu chọc. Dễ bị các đối tượng xấu lạm dụng tình dục…Khi trưởng thành thường có chiều cao thấp hơn các bạn cùng độ pháp can thiệp Muốn điều trị trước hết cần xác định trẻ dậy thì sớm theo thể nào. Trong hai thể chính Dậy thì sớm thể thực, dậy thì sớm giả để có hướng điều trị phù lời khuyên chung dành cho người lớn kiểm soát các nguồn thông tin trẻ tiếp nhận từ bên ngoài. Dạy cho trẻ kỹ năng tự phòng vệ để tránh bị lợi dụng tình dục… phát triển về mặt xã hộiĐịa vị các em trong gia đình đã thay đổi, được gia đình thừa nhận một thành viên tích cực. Được giao nhiệm vụ cụ thể, được tham gia bàn bạc một số công việc của gia nhà trường, hoạt động học tập có nhiều thay đổi tác động mạnh đến đời sống tâm lý của các em xã hội lứa tuổi này được thừa nhận như một thành viên tích cực. Tham gia hoạt động công tác xã hội. Vì thế mối quan hệ của các em được mở rộng, tầm hiểu biết. Kinh nghiệm sống, nhân cách của các em được phát triển phong phú phát triển của các quá trình nhận thức– Tri gác khối lượng tri giác tăng lên, có trình tự, có kế hoạch và hoàn thiện hơn. Có khả năng phân tích và tổng hợp phức tạp khi tri giác sự vật và hiện tượng.– Trí nhớ trí nhớ dần dần mang tính chất có điều khiển, điều chỉnh và có tổ chức.– Tư duy đặc điểm nổi bật của hoạt động tư duy là sự thay đổi mối quan hệ giữa tư duy hình tượng sang tư duy trừu tượng. Khái quát mà sự chiếm ưu thế của tư duy trừu tượng là đặc điểm cơ bản. Về hoạt động tư duy ở lứa tuổi phê phán của tư duy cũng được phát sống tình cảm tâm sinh lý tuổi thiếu niênTình cảm của các em sâu sắc, phong phú, đa dạng và phức tạp hơn ở giai đoạn trước. Tuy nhiên, rất dễ xúc động, mang tính bồng bột, dễ bị kích động, vui buồn chuyển hóa nhanh chóng. Trong mối quan hệ với bạn bè xuất hiện tình cảm khác giới. Có nguyện vọng được bạn khác giới quan tâm, yêu cảm bắt đầu phục tùng ý chí, tình cảm đạo đức phát triển mạnh. Tình cảm bạn bè, tình tập thể, tình đồng chí cũng được phát triển. Xuất phát từ việc coi trọng tình bạn, muốn giao tiếp với bạn cùng tuổi mà ở các em. Có nguyện vọng được khẳng định vị trí của mình trong tập thể. Các em có khát vọng mạnh mẽ đó là muốn chiếm vị trí được tôn trọng trong nhóm bạn bè. Nguyện vọng này thể hiện nhu cầu tự khẳng định. Và có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển tâm lý và nhân cách của thiếu niên. Các em có cảm xúc nặng nề nếu quan hệ với bạn bị tổn thương, mất bạn, sự tẩy chay của bạn hướng muốn làm người lớnKhuynh hướng muốn làm người lớn thể hiện về nội dung và hình thức như trong học tập các em muốn độc lập lĩnh hội tri thức, có quan điểm và lập luận riêng. Trong phạm vi ý thức xã hội, các em đòi hỏi mong muốn người lớn quan hệ, đối xử với mình bình đẳng như đối xử với người lớn. Tuy nhiên sự không thay đổi và cách ứng xử giữa người lớn với các em gây ra không ít những xung đột ở lứa tuổi ý thức rõ rệt về giới tính, quan tâm đến đời sống tình cảm của người lớn vì thế lứa tuổi này thường có tâm lý phóng đại các năng lực của mình, thường đánh giá cao hơn hiện thực, thể hiện dưới dạng bướng bỉnh, tỏ ra bất cần trước những việc làm hàng ngày cũng như những thất bại mà các em trải khủng hoảng trong lứa tuổi thiếu niênNguyên nhân bên ngoài vị trí xã hội của thiếu niên có sự thay đổi, các em có vị trí trung gian không ổn định giữa người lớn và trẻ em, cùng với việc các em được giao nhiệm vụ nhiều hơn, được người lớn đòi hỏi sự cư xử nghiêm chỉnh nhân bên trong thiếu niên ý thức được sự phát triển của cơ thể theo hướng người lớn, cùng với việc xuất hiện sự rung cảm mới của các phát triển nhân cách tâm sinh lý tuổi thiếu niênCác em thường cố gắng bắt chước những mẫu người lý tưởng mà các em tự lựa chọn làm thần tượng của mình. Sự phấn đấu vươn lên theo hình mẫu lý tưởng đó giúp thiếu niên hình thành những phẩm chất ý chí như sức mạnh, lòng dũng cảm, tinh thần vượt khó khăn để đạt mục đích. Tuy nhiên sự ngưỡng mộ, sùng bái các giá trị này không phải lúc nào cũng phát triển theo chiều hướng phù hợp với những giá trị đạo đức xã hội tích phát triển của tự ý thứcSự hình thành tự ý thức ở các em là quá trình diễn ra dần dần. Cơ sở đầu tiên của sự tự ý thức là sự tự đánh giá của người khác, nhất là người lớn. Dần dần trẻ em bắt đầu có khuynh hướng độc lập phân tích và đánh giá nhân cách của mình hứng thúHứng thú của thiếu niên phát triển khá mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, thể hiện ở sự quan tâm đến kết quả hoạt động, đến bản chất, ý nghĩa của hoạt động, thể hiện ở thái độ tích cực với hiện tượng khách nhiên hứng thú các em còn nhiều hạn chế tâm sinh lý tuổi thiếu niên cụ thể như– Do muốn thỏa mãn nhiều lĩnh vực nên hứng thú còn tản mạn, chưa ổn định, dễ thay đổi.– Hứng thú chủ yếu thiên về hoạt động thực tiễn có tính chất kỹ thuật đơn giản.– Hứng thú còn mang tính chất bay bổng thiếu thực sinh sinh lý tuổi thiếu niênỞ lứa tuổi này nhân cách của các em được phát triển một cách mạnh mẽ, tự ý thức đã bắt đầu hình thành các quan niệm về cuộc sống rõ ràng hơn và các quan hệ xã hội bước đầu được mở rộng. Hoạt động chủ đạo của trẻ lúc này là học tập. Các biện pháp vệ sinh tâm lý được đan xen với hoạt động học tập cho trẻ. Cần tránh tạo gánh nặng trí tuệ và tránh thúc ép các em học quá sức, cả về văn hóa, thể thao, âm nhạc, hội họa…Ở cuối lứa tuổi này, trẻ dễ có những khủng hoảng tâm lý đi kèm với những biến đổi mạnh mẽ về sinh lý. Đối với trẻ em gái, nếu không được chuẩn bị chu đáo về tâm lý cho lần thấy kinh nguyệt đầu tiên các em dễ bị những mặc cảm nặng nề, ở trẻ em trai sự phát triển tâm lý giới tính cũng chuyển sang thời kỳ mới. Nếu các em bị những tác động xấu của video , phim ảnh đồi trụy… thì rất dễ có những hành vi chống đối xã hội, phi đạo Anh Ngữ A+ English xây dựng các biện pháp vệ sinh tâm lý đối với lứa tuổi này. Gắn liền với công tác giáo dục của nhà trường, sự quan tâm của gia đình và xã hội. Ngày đăng 04/02/2015, 2138 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA SƯ PHẠM    Bài kết thúc học phần Môn Tâm lý học lứa tuổi và sư phạm Đề tài Phân tích quan hệ giao tiếp và biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên Giảng viên ThS. Đỗ Dung Hòa Sinh viên Nguyễn Thanh Tâm Lớp K48 sư phạm ngữ văn Hà Nội 9/ 2005 I. MỞ ĐẦU Trong suốt cuộc đời mình, từ khi sinh ra cho tới khi bước sang thế giới bên kia, con người luôn có những nhu cầu tâm lí cần thỏa mãn. Chẳng hạn nhu cầu về hợp tác, giúp đỡ trao đổi thông tin, kinh nghiệm nhu cầu về tình bạn, tình yêu để được người khác cảm thông, chia sẻ yêu thương cũng như được cảm thông, xẻ chia với niềm vui, nỗi buồn của người khác để cảm thấy mình không bị cô đơn, lạc lõng, để rồi cảm thấy mình có ý nghĩa hơn. . . những nhu cầu ấy chỉ có bản thân con người mới có thể làm thỏa mãn được. Và một trong những nhu cầu tâm lí xã hội cơ bản nhất mà con người muốn thỏa mãn, cũng là nhu cầu cơ sở đáp ứng những nhu cầu khác, đó là nhu cầu giao tiếp. Theo từ điển Tiếng Việt thì “giao tiếp” có nghĩa là gặp gỡ và trao đổi giữa các đối tượng từ hai người trở lên bằng những hình thức giao tiếp khác nhau bằng ngôn ngữ lời nói hoặc chữ viết, cử chỉ gương mặt, bắt tay hay những hành động tiếp xúc khác từ đó có thể khẳng định rằng Giao tiếp là “một hoạt động tâm lí xã hội đặc biệt, trong đó người này tiếp xúc và đối tác với người kia để có sự truyền thông tâm lí cho nhau hoặc để cùng nhau thực hiện một hoạt động tâm lí ”trang 14 - Tâm lí học giao tiếp - GS Trần Tuấn Lộ. Hoạt động tâm lí này xuất hiện và trải dài theo sự phát triển của con người. Ngay từ khi sinh ra, trẻ đã giao tiếp với những người thân - nhất là với mẹ - bằng những hình thức đơn giản nhất nắm ngón tay, khi được mẹ bế thì trẻ không khóc nữa . Dần dần phạm vi nội dung và các hình thức giao tiếp được mở rộng đa dạng, phong phú hơn. Khi trẻ biết nói, biết sử dụng ngôn ngữ thì hoạt động giao tiếp có sự chuyển biến đặc biệt về chất. Từ lúc biết nói ấy cho đến hết cuộc đời, hoạt động giao tiếp của trẻ mang nhiều sắc thái, nhiều đặc điểm khác nhau theo từng giai đoạn phát triển. Trong đó, hoat động giao tiếp ở lứa tuổi tiếu niên là giai đoan quan trọng nhất, có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến sự phát triển tâm lí, sự phát triển nhân cách của trẻ. Trong bài viết dưới dây, người viết xin được nói rõ hơn về hoạt động giao tiếp đặc biệt và thú vị ở lứa tuổi thiếu niên này. 2 II. NỘI DUNG Thiếu niên là lứa tuổi từ 11, 12 đến 15, 16 tuổi. Đây là giai đoạn phát triển đặc biệt của trẻ. Do vậy hoạt động giao tiếp ở giai đoạn này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển nhân cách của các em. Ở lứa tuổi tiếu niên, sự phát triển của các em được gọi bằng những tên gọi khác nhau thời kì quá độ, tuổi khó khăn, tuổi khủng hoảng, khủng hoảng tuổi dậy thì, tuổi bất trị Đây là thời kì quá độ từ trẻ con lên người lớn tạo nên sự đặc thù về nhiều mặt thể chất, trí lực, đạo đức, xã hội Dường như ở tất cả các mặt đều diễn ra sự thay đổi mới về chất, trẻ xuất hiện những yếu tố mới của sự trưởng thành do kết quả của sự tự ý thức, của kiểu quan hệ mới với người lớn và với bạn bè cùng tuổi Từ đó, có thể thấy hoạt động giao tiếp ở thiếu niên là đặc biệt quan trọng, đòi hỏi sự quan tâm của những người làm giáo dục nói riêng và toàn xã hội nói chung. 1. Những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển quan hệ giao tiếp của thiếu niên Bất cứ một sự phát triển nào đều chịu sự chi phối của các yếu tố chủ quan và khách quan, sự phát triển quan hệ giao tiếp ở thiếu niên cũng vậy. Yếu tố chủ quan chính là sự phát triển đặc biệt về thể chất, yếu tố khách quan là hoàn cảnh gia đình, nhà trường, xã hội và thái độ của những người xung quanh Trước hết xin được nói về sự phát triển sinh lý ở lứa tuổi này. Nếu như đối với trẻ dưới 10 tuổi sự phát triển của cơ thể trẻ diễn ra êm ả, từ từ thì đến độ tuổi thiếu niên, cơ thể của các em có sự phát triển mạnh mẽ nhưng không cân đối. Sự hoạt động tổng hợp của các tuyến nội tiết quan trọng như tuyến yên, tuyến giáp trạng, tuyến sinh dục, tuyến thượng thận tạo ra nhiều sự thay đổi trong cơ thể trẻ, nhất là sự thay đổi về chiều cao và cân nặng. Hệ xương phát triển mạnh, tuyến sinh dục phát triển và xuất hiện những dấu hiệu phụ của giới tính. Hoạt động thần kinh cấp cao có những đặc điểm riêng biệt hưng phấn thường mạnh, dễ lan tỏa, rất khó tập trung, dẫn đến hiện tượng các em có những 3 hành động thừa, dễ xúc động, bực tức, khó làm chủ cảm xúc của mình. Đặc biệt thiếu niên cảm thấy mình lớn rõ rệt và có những cảm xúc mới, nhất là những rung cảm giới tính điều này có ảnh hưởng và chi phối không nhỏ đến hoạt động giao tiếp của thiếu niên. Yếu tố thứ hai có ảnh hưởng tới sự phát triển quan hệ giao tiếp của thiếu niên là sự thay đổi về mặt xã hội. Ở lứa tuổi này, gia đình, nhà trường và các tổ chức xã hội đều nhìn nhận vị trí mới của trẻ. Trẻ được thừa nhận rằng các em đã trưởng thành. Ơ gia đình, các em đã tham gia vào nhiều hoạt động mang tính chất người lớn tham gia lao động sản xuất; đóng góp ý kiến trong những việc quan trọng của gia đình. Ơ nhà trường và xã hội các em vừa học tập, vừa tham gia các hoạt động xã hội khác yếu tố này một mặt làm cho người lớn ý thức được sự “lớn lên” của trẻ, mặt khác làm cho bản thân trẻ xuất hiện “cảm giác là người lớn”, hoạt động giao tiếp của trẻ vì thế mà có sự biến đổi về chất. Như vậy hoạt động giao tiếp của thiếu niên là một hoạt động tâm lý-xã hội quan trọng và bị chi phối bởi sự phát triển sinh lý, xã hội của trẻ. 2. Sự phát triển quan hệ giao tiếp của thiếu niên Tầm quan trọng của thiếu niên không chỉ ở sự biến đổi về thể chất mà ở chỗ, trong thời kì này diễn ra sự phát triển đặc biệt của quan hệ giao tiếp 1 Sự chuyển tiếp từ một kiểu quan hệ đặc trưng giữa người lớn-trẻ con đặc trưng cho tuổi ấu thơ sang một kiểu mới về chất-đặc thù của sự giao tiếp người lớn; 2 Sự bình đẳng đầy thú vị trong giao tiếp với bạn cùng tuổi. Sự giao tiếp của thiếu niên với người lớn - sự hình thành kiểu quan hệ mới Ở tuổi thiếu niên xuất hiện một cảm giác rất độc đáo là “cảm giác mình đã là người lớn”. Các em tự thấy mình không còn là trẻ con nữa nhưng lại cũng có cảm giác mình chưa thực sự là người lớn. Thực ra cảm giác về sự trưởng thành này của bản thân là nét đặc trưng, là trung tâm trong nhân cách thiếu niên. Bởi vì nó biểu thị lập trường sống mới của thiếu niên đối với mọi hành vi và đối với thế giới xung quanh; nó quyết định 4 phương hướng và nội dung của tính tích cực xã hội ở thiếu niên; quyết định hệ thống những rung động và những phản ứng cảm xúc mới của trẻ. Cảm giác về sự trưởng thành này của thiếu niên có thể là do các em tự ý thức và đánh giá được sự phát triển mạnh mẽ của cơ thể, khiến trẻ cảm thấy mình lớn một cách “có căn cứ”. Tuy nhiên, nguồn gốc làm nảy sinh “cảm giác là người lớn “ở các em chính là yếu tố xã hội, nó gắn liền với thế giới người lớn và bạn bè xung quanh. Thiếu niên tham gia nhiều hơn trước vào cuộc sống xã hội, tính tự lập và lòng tin ở những người xung quanh làm cho các em cảm thấy mình giống người lớn ở nhiều điểm. Mặt khác, bản thân người lớn cũng không hoàn toàn xem thiếu niên là những đúa trẻ trước đây, và ở một khía cạnh nào đó người lớn yêu cầu các em cư xử theo chuẩn mực của người lớn Tất cả nhưng điểm đó đã tạo nên cho thiếu niên nguyện vọng muốn được làm người lớn, được đối xử như người lớn. “Cảm giác mình đã là người lớn“ được thể hiện rất phong phú về cả nội dung và hình thức. Các em chú ý nhiều hơn đến hình thức bên ngoài, tác phong, cử chỉ và những phẩm chất tâm lí, khả năng của mình vì đây là những biểu hiện dễ thấy tính chất người lớn hơn cả. Trong học tập, các em muốn độc lập lĩnh hội tri thức, muốn có quan điểm và lập trường riêng. Trong xã hội, thiếu niên cũng chỉ muốn phụ thuộc vào người lớn ở một mức độ nhất định. Các em đòi hỏi, mong muốn đựoc người lớn đối xử bình đẳng, không can thiệp quá tỉ mỉ vào đời sống riêng của các em. “ở tuổi này, chúng em tự đi tìm chính mình. Dù thành công hay thất bại, chúng em sẽ tự thấy mình xấu hay đẹp hơn về tinh thần” Pascal-16 tuổi, dẫn từ “Nói với tuổi mới lớn”. Ở tuổi này thiếu niên bắt đầu chống đối những yêu cầu mà trước đây nó vẫn thực hiện một cách tự nguyện. Các em quyết tâm bảo vê quan điểm và ý kiến của mình trong cả lời nói và việc làm, thậm chí nhiều em còn tỏ thái độ coi thường những yêu cầu của người lớn. Nhìn chung những biểu hiện về tính “người lớn” ở thiếu niên là muôn hình muôn vẻ và có sự biẻu hiện không giống nhau ở trẻ vị thanh niên. 5 Nguyện vọng muốn được tin tưởng và được đối xử bình dẳng nhất định với người lớn có ý nghĩa không nhỏ tới việc thúc đẩy ở thiếu niên tính tích cực hoạt động, chấp nhận những yêu cầu đạo đức và hành vi của người lớn. Nhưng mặt khác, nó cũng có thể khiến các em chống đối lại khi người lớn chăm sóc, điều khiển trẻ một cách thái quá mà không quan tâm đến ý kiến riêng của trẻ. Từ đây nảy sinh mâu thuẫn, làm cho quan hệ của thiếu niên với người lớn trở nên khó khăn hơn. Mà nguyên nhân chính của hiện tượng này đó là do sự mâu thuẫn trong thái độ của người lớn với thiếu niên. Bên cạnh việc công nhận và đòi hỏi tính người lớn ở thiếu niên thì đối với người lớn nhất là những ông bố, bà mẹ lại vẫn cảm thấy con mình còn bé nhỏ, còn là những “cậu học trò” học sinh phụ thuộc vào bố mẹ nhiều mặt. Không những thế, ngay trong dáng dấp, hành vi của thiếu niên cũng có những biểu hiện mang tính trẻ con. Vì vậy mà người lớn vẫn xem thiếu niên là những đứa trẻ như trước đây. “Mười năm tuổi không ai gọi tôi là người lớn mặc dù mỗi ngày đứng trước gương tôi thấy mình cao hơn nhiều so với năm mười ba mười bốn. Tóc tôi đã dài đến ngang vai chứ không ngắn cũn giống con trai như hồi bé. Tôi không còn bày trò chọc phá anh Hai, không suốt buổi đi nhong nhong với đám bạn cùng xóm để chiều về thấy mẹ lăm lăm cây roi trong tay. Giã từ tất cả những trò nghịch ngợm trước đây, tôi bắt đầu có vẻ nghiêm chỉnh của một người lớn. Nhưng điều đó chỉ có mỗi mình tôi cảm nhận được thôi, còn dưới mắt mọi người, tôi vẫn là một đứa con nít phá phách, ưa gây phiền toái. ” Nguyễn Ngọc Minh Hoa, dẫn theo báo Hoa hoc trò. Do vậy mà ngay từ buổi đầu thiếu niên đã có những tình huống dễ dàng nảy sinh mâu thuẫn với người lớn nếu người lớn vẫn duy trì quan hệ với thiếu niên như trẻ con trước đây. “Từ ngày bắt đầu lớn, tôi có rất nhiều “vấn đề” với ba mẹ. Dường như hai bên không còn thông cảm với nhau được nữa. Ba mẹ áp đặt đủ thứ vì nghĩ đó là điều tốt nhất cho tôi mà chẳng cần tìm hiểu xem tôi thực sự cần gì. ” Clarisse, 15 tuổi “Nói với tuổi mới lớn”. Khi ý thức tự trọng và ý thức cần được đối xử như người lớn phát triển, thiếu niên thường tự đánh giá năng lực của mình cao hơn mức bình thường, 6 thậm chí là “phóng đại” lên điều này lí giải vì sao thiếu niên có thái độ ngang bướng, bất cần, chống đối với những việc bình thường hàng ngày và những thất bại của bản thân thiếu niên. Đây chính là một khó khăn điển hình trong giao tiếp của thiếu niên với người lớn. Trên thực tế, nhiều ông bố bà mẹ nhận thấy sự phát triển nhảy vọt ở con mình thì thường sợ rằng con mình đã lớn và sẽ rời xa mình cảm giác này thường xuất hiện nhiều và mạnh ở người mẹ. Chính lòng thương con ấy càng khiến cho việc từ bỏ thói quen chăm sóc, điều khiển, kiểm tra con cái một cách tỉ mỉ của các bậc phụ huynh trở nên khó khăn hơn. Vì thế mà sự “đụng độ” giữa người lớn và thiếu niên xảy ra thường xuyên hơn, thậm chí nhiều khi trở nên gay gắt. Do vậy mà không ít những bà mẹ, trước sự thay đổi của con muốn tìm hiểu xem con mình đang nghĩ gì, định làm gì đã đọc trộm nhật ký của con. Khi biết được chuyện này thiếu niên trở nên tức tối, thất vọng và cảm giác không thể tin tưởng, thậm chí nhiều em xa lánh coi thường bố mẹ Chính sự quan tâm quá mức mà không hiểu được sự phát triển tâm lý của thiếu niên mà người lớn đã vô tình tạo ra hố sâu khoảng cách trong quan hệ của thiếu niên với người lớn. Do vậy mà không ít trẻ ở độ tuổi này đã viết thư, gọi điện đến những chuyên viên tâm lí, đến đài, báo, tạp chí dành cho lứa tuổi các em mới lớn để than vãn và bày tỏ thái độ “Em không thể chấp nhận được việc mẹ em đã đọc lén nhật ký của em, em đã mất hết niềm tin vào bố mẹ. Em phải làm gì khi bố mẹ đã đọc trộm bức thư em gửi cho K. Trong khi em đã giấu bức thư đó ở tận đáy tủ ”. Nếu cứ duy trì tình trạng như thế thì mâu thuẫn giữa người lớn và thiếu niên ngày càng trở nên sâu sắc, nhiều khi khiến các em trở căm ghét bố mẹ, nghe theo lời rủ rê của những kẻ xấu và trở nên sa ngã Không những thế, nếu cả hai bên không cố gắng thay đổi thì mâu thuẫn này sẽ kéo dài suốt cả thời kì thiếu niênvà mức độ xung đôt có thể sẽ tăng lên. Theo thời gian, bằng những hình thức không phục tùng và chống đối khác nhau, thiếu niên đã phá vỡ quan hệ trẻ con với người lớn trước đây và buộc họ vào kiểu quan hệ mới. Nếu quan hệ đó không được thay đổi hay thay thay đổi chậm sẽ làm cho thiếu niên xa lánh người lớn, cho rằng người lớn bảo thủ, không thể hiểu và không chịu 7 hiểu những ý kiến của các em. Từ đó người lớn dễ mât đi vị trí giáo dục cũng như ảnh hưởng của mình tới trẻ. Do vậy, trong quan hệ giao tiếp với thiếu niên người lớn phải có những hiểu biết nhất định về lứa tuổi dậy thì này. Người lớn phải tế nhị, khéo léo và tôn trọng quyền độc lập, bình đẳng ở các em, định hướng cho các em trong nhiều hoạt động. Hoạt động giao tiếp của thiếu niên với bạn bè Như chúng ta đã biết, hoạt động giao tiếp ở thiếu niên bao gồm hai hệ thống chính là giao tiếp với lớn và với bạn bè chủ yếu là bạn cùng tuổi . Trong mối quan hệ giao tiếp với người lớn ở vị trí không bình đẳng, nguyên tắc trong mối quan hệ này là “đạo đức vâng lời”, nó thường mang đến cho thiếu niên cảm thấy bị điều khiển, làm cho “cảm giác là người lớn” của trẻ bị nén lại. Trong khi đó, ở hoạt động giao tiếp với bạn cùng tuổi lại mở ra cho thiếu niên một cảm giác mới. Trong mối quan hệ này, các em ở vị trí bình đẳng và tạo ra cho mình “đạo đức vâng lời”, ý kiến của các em đưa ra đều được lắng nghe và tôn trọng Chính nguyên tắc bình đẳng trong giao tiếp bạn bè đã có sức hấp dẫn mạnh mẽ với các em. Sự đối lập ở hai vị trí khác nhau trong giao tiếp với người lớn và bạn cùng tuổi đã cho thấy chỉ có sự giao tiếp với bạn bè chứ không phải với người lớn đã đem lại cho thiếu niên sự thỏa mãn nhiều hơn, trở nên cần thiết hơn và vai trò chủ đạo hơn trong sự phát triển đạo đức, sự phát triển nhân cách của các em. Như vậy, có thể khẳng định rằng hoạt động giao tiếp với bạn cùng tuổi là hoạt động chủ đạo trong hoạt động giao tiếp của thiếu niên. Sự mới mẻ trong vị trí giao tiếp đã làm cho hoạt động giao tiếp của thiếu niên trở nên đặc biệt hấp dẫn. “Đạo đức bình đẳng” phù hợp với cảm giác trưởng thành của các em, từ đó mà tạo ra sự phát triển quan hệ bạn cùng tuổi theo chiều sâu, mang nhiều giá trị tích cực. Quan hệ của các em trở nên phong phú, phức tạp và đa dang hơn so với học sinh tiểu học. Các em có thể tâm sự với nhau hàng giờ, hàng buổi về rất nhiều chuyện lớn nhỏ khác nhau mà không biết chán. Trong nhóm bạn, các em có điều kiện hơn để hoạt động độc lập, trao đổi, tìm hiểu, tâm sự với nhau về 8 những vấn đề cùng quan tâm. Tuy nhiên, tùy từng mối quan hệ mà thiếu niên chia ra các mức độ khác nhau trong tình bạn như bạn cùng học, bạn cùng trường, bạn hay chơi, ban thân Lúc đầu, phạm vi giao tiếp của các em còn rộng nhưng chưa bền vững, dần dần các em sẽ gắn bó với nhau trong một phạm vi hẹp hơn. Với thiếu niên, việc giao tiếp với bạn cùng tuổi là quan hệ riêng của cá nhân các em và người lớn không có quyền can thiệp vào. Đây thực ra cũng là một nhu cầu chính đáng ở tuổi thiếu niên. Các em mong muốn có một tình bạn chân thành, thân thiết đẻ có thể gửi gắm mối tâm tình, để các em có thể trao đổi những băn khoăn, thắc mắc về sự phát triển tâm lí cũng như những vấn đề riêng tư của tuổi mới lớn. Nếu như quan hệ của thiếu niên với người lớn càng không suôn sẻ, không thuận hòa thì sự giao tiếp với bạn bè càng lớn và sự ảnh hưởng tới thiếu niên càng mạnh mẽ hơn. Trong quan hệ của mình, thiếu niên luôn muốn được bạn bè chú ý, quan tâm, thừa nhận và tôn trọng mình. Nguyên vọng hai mặt này của thiếu niên khát vọng giao tiếp và được bạn bè tôn trọng là nhu cầu quan trọng trong đời sống tình cảm của các em. Nhu cầu này khiến cho thiếu niên nhạy cảm hơn với những ý kiến đánh giá tích cực lẫn tiêu cực của bạn bè. Những lời nhận xét của bạn giúp trẻ nhận ra những thiếu sót và cố gắng đáp ứng những yêu cầu đưa ra trong quan hệvới bạn. Đồng thời, các em cũng đưa ra cho bạn những nhu cầu mới về hành vi, quan hệ sau đó các em tự theo dõi, đánh giá lẫn nhau, giúp nhau cùng tiến bộ. Mặt khác, những lời nhận xét mang tính “hiềm khích”, hay sự bát hòa trong quan hệ với bạn cùng tuổi, sự tan vỡ một tình bạn đều mang đến cho các em những cảm xúc nặng nề-được đánh giá như một bi kịch của cá nhân. Sự khó chịu nhất với thiếu niên là sự lên án của tập thể, sự tẩy chay của bạn bè. Sư đơn độc trải nghiệm thường năng nề và hầu như không thể chịu đựng nổi với thiếu niên. Những yếu tố đó thôi thúc thiếu niên sửa chữa lỗi lầm của mình, nhưng ở không ít em điều đó lại đẩy đến việc tìm bạn bè bên ngoài nhà trường, dẫn đến một số em bị lôi kéo bởi các nhóm, các bè đảng tự phát dưới nhiều hình thức. 9 Do vậy người lớn nhất là những người làm công tác giao dục phải lưu ý đến việc định hướng cho sự lựa chọn bạn của trẻ, tránh những hậu quả đáng tiếc. Tình bạn ở thiếu niên có nhiều nội dung và sắc thái mới so với trước đây mà đặc trưng hơn cả chính là những yêu cầu của các em về tình bạn chân chính, người bạn chân chính. Nếu như ở tiểu học, các em thường đánh giá vị trí của bạn qua học tập, qua sự thực hiện những yêu cầu của người lớn những đứa trẻ học giỏi, ngoan ngoãn, vâng lời thường được khen và có nhiều bạn quý mến. Bước sang tuổi thiếu niên, những phẩm chất được các em đánh giá là quan trọng đã thay đổi. Các phẩm chất mà các em quan tâm là tình đồng chí, tình bạn, sự nhiệt tình, nang nổ, trung thành Vì thế, nhiều học sinh được bố mẹ, giáo viên đánh giálà tốt nhiều khi không trùng hợp với nhưng học sinh mà các em xem là có uy tín nhất. Thực tế cũng cho thấy nhiều học sinh ngoan, học giỏi nhiều khi khong hoàn toàn là mẫu người bạn mà các em chọn. Tiêu chuẩn hàng đầu của các em với bạn bè là tôn trọng các phẩm chất của con người. Do vậy, không ít giáo viên khi mới nhận lớp, do chưa hiểu rõ về lớp, khi xây dựng cán bộ lớp, cán bộ đội đã không trưng cầu dân ý “ mà lựa chọn ngay những em có kết quả học tốt. Điều này khiến cho những học sinh khác có tâm lí không đồng ý nhưng lại không biêu lộ thái độ gì và đánh giá giáo viên, cho rằng giáo viên thiên vị, thiếu khách quan, thậm chí nghi ngờ năng lực của giáo viên. Do đó người giáo viên cũng cần phải lưu ý vấn đề này trong quá trình lãnh đạo lớp. Nhìn chung tình bạn ở tuổi thiếu niên rất hồn nhiên và trong sáng, những tính toán vị kỉ thường để lại những dấu ấn khó phai mờ trong suốt cả cuộc đời các em. Các em chơi với nhau vô tư thoải mái, những ưu điểm của bạn cùng học mà trẻ thích thường làm các em nảy sinh những đánh giá về mình một cách nghiêm túc, từ đó nhận thấy mình còn thiếu những phẩm chất gì mà đươc bạn bè đánh giá cao. Lúc đó bạn bè trở thành hình mẫu và thiếu niên cố gắng bắt trước, rèn luyện mình theo mẫu đó. Đây là một khía cạnh tích cực trong tình bạn của tuổi thiếu niên, giúp các em hoàn thiện nhân cách của nhau. 10 [...]... của thiếu niên với người lớn-sự hình thành kiểu quan hệ mới 2 2 Quan hệ giao tiếp của thiếu niên với bạn cùng tuổi 3 Biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên tiểu kết 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 Tập bài giảng tâm lí học lứa tuổi và sư phạm- Khoa sư phạm- Đại học quốc gia Hà Nội 2 Tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư phạm- NXB Giáo dục- PGS Lê Văn Hồng chủ biên 3 Tâm lí học lứa. .. người làm công tác giáo dục- người giáo viên và tìm ra hướng giải quyết phù hợp với cách ứng xử, quan điểm giáo dục của bạn để từ đó tìm ra biện pháp giáo dục tình bạn khác giới tốt đẹp cho thiếu niên một cách hoàn hảo hơn cả Trong giờ sinh hoạt cuối tuần tại lớp bạn, bạn đang nhận xét tình hình của lớp thì phát hiện ra có một nam sinh và nữ sinh ngồi gần nhau mất trật tự Bạn đi xuống và thấy mảnh giấy... giao tiếp với bạn cùng tuổi ở thiếu niên là rất to lớn Vì qua hoạt động giao tiếp này các em đã hình thành được những chuẩn mực của kiểu quan hệ đặc biệt - quan hệ nhân cách đặc thù của người lớn 11 Măc dù vậy người lớn, nhất la giáo viên cần phải lưu ý rằng trong giao tiếp với bạn cùng tuổi, thiếu niên do yêu quý bạn, tin tưởng bạn, đã cảm thông, thậm chí đồng tình với những điểm còn chưa tốt ở bạn. .. hợp với quy luật phát triển ở thiếu niên Hơn lúc nào hết, thiếu niên cần một người bạn chân thành, tin cậy, có thể cảm thông, chia sẻ với các em Những can thiệp thô bạo của người lớn dễ làm cho thiếu niên bị tổn thương, bị chế giễu, xúc phạm và thường dẫn đến hậu quả không tốt đẹp Điều này đòi hỏi nhà giáo dục phải có những phương pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho thiếu niên một cách lành mạnh, trong... các em Vì vậy 17 việc giáo dục quan hệ tình bạn tốt đẹp cho thiếu niên là một việc quan trọng với những người làm giáo dục Tuy nhiên, đây là vấn đề vô cùng nan giải, do hoạt động giao tiếp của các em là muôn hình muôn vẻ, có rất nhiều tinh huống xảy ra đòi hỏi người làm giáo viên phải hết sức nhiệt tình và tâm huyết với nghề, luôn kiên nhẫn và quan tâm, khuyên bảo, định hướng cho các em Vì thế xin... đặc biệt quan trọng Trước khi nói về biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho quan hệ tình bạn khác giới của thiếu niên, người viết xin được đưa ra một số tinh huống sư phạm sau Mỗi tình huống có những cách giải quyết khác nhau, có thể chỉ có một lựa chọn tối ưu nhất, nhưng cũng có thể có nhiều giải pháp trong một tình huống Đưa ra các tình huống này người viết mong rằng các bạn hãy thử đặt mình vào vị... lớn, giúp các em trương thành về mặt xã hội 3 Những biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp ở thiếu niên Như trên đã nói, hoạt động giao tiếp với bạn cùng tuổi là hoạt động chủ đạo và chi phối không nhỏ tới sự phát triển tâm lí, nhân cách của thiếu niên Tuy nhiên, trong hoạt động giao tiếp của các em, do chưa thực sự tưởng thành nên trong cách ứng xử, giao tiếp của mình các em luôn cần có sự hướng dẫn, uốn... người viết nhận thấy có một số vấn đề nổi trội trong giao tiếp của thiếu niên với bạn cùng tuổi và biện pháp giáo dục như sau Ở lứa tuổi thiếu niên, sự lên án chân thành và thẳng thắn của tập thể, sự tẩy chay của bạn bè sẽ là những tình huống rất khó chịu với các em Vì vậy, người giáo viên phải đặc biệt lưu ý, tránh tình trạng phê bình tập trung và phê bình các em trước đám đông Vì ở nhiều em sự phê... đang và sẽ là điều thu hút nhiều sự quan tâm của xã hội Thay cho lời kết, người viết xin một lần nữa nhấn mạnh ý nghĩa vô cùng to lớn của những bông hoa học trò này, hy vọng một thế hệ trẻ mới có được sự phát triển toàn diện hơn 18 MỤC LỤC I Phần mở đầu II Phần nội dung 1 Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển quan hệ giao tiếp của thiếu niên 2 Các quan hệ giao tiếp của thiếu niên 2 1 Quan hệ giao tiếp. .. chỉ làm cho học sinh hiểu nhầm giáo viên mà còn làm cho các em xa lánh người được lựa chọn-cán bộ lớp mà giáo viên đã chọn Bởi vì các em cho rằng bạn học sinh đó được cô giáo thiên vị, cho rằng bạn đó xu nịnh, thậm chí các em còn đặt dấu chấm hỏi trong quan hệ của giáo viên và học sinh ấy Do đó, giải pháp ở đây là giáo viên cần phải khách quan trong việc lựa chọn, khi lựa chọn nên dùng biện pháp trưng . triển quan hệ giao tiếp của thiếu niên. 2. Các quan hệ giao tiếp của thiếu niên 2. 1. Quan hệ giao tiếp của thiếu niên với người lớn-sự hình thành kiểu quan hệ mới 2. 2 Quan hệ giao tiếp của thiếu. Bài kết thúc học phần Môn Tâm lý học lứa tuổi và sư phạm Đề tài Phân tích quan hệ giao tiếp và biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên Giảng viên ThS. Đỗ Dung Hòa Sinh. tiếp của thiếu niên với bạn cùng tuổi 3. Biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên tiểu kết 19 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tập bài giảng tâm lí học lứa tuổi và sư phạm- Khoa - Xem thêm -Xem thêm phân tích quan hệ giao tiếp và biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên, phân tích quan hệ giao tiếp và biện pháp giáo dục tình bạn tốt đẹp cho lứa tuổi thiếu niên,

biện pháp giáo dục lứa tuổi thiếu niên